Otomotiv kesiminden devir dönem gündeme gelen hurda ve yaşı büyük araçlar için TBMM’ye kanun teklifi sunuldu.
Teklif, Milliyetçi Hareket Partisi Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir tarafından Özel Tüketim Vergisi kanunununda değişiklik yapılmasına ait verildi.
25 yaş ve üstü araçların yenilenerek iktisada kazandırılması amaçlanan teklifte, aracını dönüşüme verenlere bir seferliğe mahsus olmak üzere Türkiye’de üretilmiş olmak kaydıyla alacakları yeni araçlar için Özel Tüketim Vergisi’nden muaf tutulması talep edildi.
“TRAFİKTEKİ ARAÇLARIN YÜZDE 25’İ 21 YAŞINDAN BÜYÜK”
Teklifte, ithalatın azaltılması, akaryakıt israfının önüne geçilmesi ve etraf kirliliğinin önlenmesi münasebet olarak gösterilirken, “TÜİK datalarına nazaran 2023 yılı sonu prestijiyle Türkiye’de trafiğe kayıtlı araç sayısı 28 milyon 740 bin 492 adet olarak açıklanmış, bu sayı 2024 yılının Ağustos ayında 30 milyonu aşmıştır. Yeniden TÜİK’ nazaran Türkiye’de trafiğe kaydı bulunan araçların yaş ortalaması ise 14,5 olarak hesaplanmıştır. Araç sayısının yüzde 25’Iik kısmı ise 21 yaşından büyük taşıtlardan oluşmaktadır.
Yaşı büyük araçlar, tamir, bakım masrafları açısından külfet oluştururken öteki yandan trafikte de mal ve can kaybına sebep olacak biçimde tehlike arz edebilmektedirler. Ayrıyeten hem etrafa hem de iktisada ziyan vermektedirler. Bu manada 25 yaşından büyük araçların geri dönüşüme verilmesi, ekonomik, etraf kirliliği, ulaşım güvenliği açısından ehemmiyet arz etmektedir.” sözlerine yer verildi.
TİCARİ ARAÇ ALACAK SÜRÜCÜLERE ÖTV VE KDV’SİZ ARAÇ SATIŞI
Yine Meclis’e sunulan bir diğer teklif ise, ticari araç alacak sürücü esnafını ilgilendiriyor. Teklife nazaran, geçimini tek araçla sağlayan sürücü esnafının 10 yıl mühletle ticari faaliyetlerle kullanmak üzere satın alacağı yeni aracın ÖTV ve KDV’den muaf tutulması talep edildi.
TESK’TEN HURDA ARAÇ ÇAĞRISI
Geçtiğimiz aylarda TESK başkanı Bendevi Palandöken, hurda araç teşvik yasasının ticari araçlar için yine gündeme gelmesi gerektiğini belirtmişti.
Palandöken yaptığı açıklamada, “Bilindiği üzere ülkemizde 28 milyon 750 bine yakın araç var. Bunların ortalama yaşı, TÜİK datalarına nazaran, 14,5’in üzerinde. Bu araçlar artık ekonomik ömürlerini doldurmuş durumda. Mal sahiplerinin ellerinde ekonomik olarak çıkarı olmayan, etrafa ve tabiata ziyanlı hale gelmiş, yakıt israfı da çok büyük olan eski teknoloji olan araçlar. Özcesi araçların hepsi hurdaya çıkmış vaziyette. Süratli bir biçimde sorunun tahlili için araçların yaşlarına yönelik bir teşvik programı tekrar uygulanmalı” dedi.
İLK DEFA 2003 YILINDA UYGULANDI
Hurda araç teşviki Türkiye’de birinci sefer 2003 yılında uygulanmaya başladı. Böylelikle makul bir yaşın üzerindeki araçların piyasadan çekilmesi sağlanırken, yeni araç satışları da arttı. Bu uygulama 2004 yılında sona erdi.
4 Ekim 2010’dan 31 Aralık 2011’e kadar ikinci hurda teşviki başlatıldı. Burada birinci teşvikten farklı olarak motorlu araç çeşidi sonlandırıldı ve tartısı 3.5 tondan fazla olan yük ve yolcu araçları kapsam dahilindeydi.
2010 ve 2011’de devam eden ve nakdi dayanak verilen teşvikle kaydı silinen araç sayısı bir evvelki yıla nazaran yüzde 73.9 arttı.
2012 ve 2014 yılları ortasında muhakkak bir model yılına ilişkin olan motorlu araçların hurdaya ayrılması halinde, belirlenen tarihe kadar olan motorlu taşıtlar vergisi, faizi, ceza, gecikme artırımı ve faizi ile idari para cezalarının silinmesi çeklinde oldu. Son hurda teşviki 2017, 2018 ve 2019 yıllarında yürürlükte kaldı.
2018 ve 2019 yılları ortasında belirlenen kuralları taşıyan motorlu araçların hurdaya çıkarılması halinde tıpkı cinsten yeni bir aracın satın alınmasında tahsil edilecek ÖTV ölçüsünden belirlenen meblağ kadar indirim sağlanması öngörüldü.
2019 yılından bu yana hurda aracı olanlara ÖTV indirimi gerçekleştirilmiyor.